Hangi Hadise İnanılır?

Kardeşim, düşün bir: Bir gün iki arkadaş sohbet ediyor. Biri, “Dün bir kitapta okudum, Nebi şöyle demiş…” diyor. Diğeri hemen soruyor: “Nerede geçiyor bu? Kur’an’da mı?” Arkadaşı ise “Hayır, filanca hadis kitabında, ama çok değerli” cevabını veriyor. Bunun üzerine diğeri gülümseyerek soruyor: “Allah’ın kendi sözü dururken neden başka bir sözün peşine düşelim?”

İşte asıl mesele bu… Din adına öyle çok söz dolaşıyor ki ortalıkta, hangisi doğru, hangisi yanlış ayırt etmek kolay değil. Herkes kendi elindekine “sahih” diyor. Ama Allah bize bu karmaşayı çözecek net bir ölçü vermiş: Kur’an. O halde “hangi hadise inanılır” sorusunun tek cevabı Kur’an’dır.

Bugün Müslümanların kafasını en çok karıştıran konulardan biri şu: “Hadisler var ama hangisine inanacağız? Hangisi sahih, hangisi uydurma?” Bir taraf “bu hadis sağlam” diyor, öbürü “hayır, bu zayıf” diyor. Ortada öyle bir rivayet yığını var ki, gerçekten içinden doğruyu seçmek neredeyse imkânsız hale gelmiş. Ama Allah bizi ölçüsüz bırakmamış.

Lokman 31:6’da şöyle buyuruyor:
“İnsanlardan kimi vardır ki, bilgisizce Allah’ın yolundan saptırmak ve onu alaya almak için boş sözleri (lehvel hadis) satın alır. İşte onlar için aşağılayıcı bir azap vardır.”

Buradaki “lehvel hadis” boş, yararsız ve oyalayıcı söz demektir. Yani Allah, bazı sözlerin insanı hakikatten koparıp saptıracağını bildiriyor. Demek ki her hadis değerli değildir.

Peki, inanılacak hadis hangisidir? Cevabı Vakıa 56:77-81’de:
“Şüphesiz bu, değerli bir Kur’an’dır. Korunmuş bir kitaptır. Ona ancak temizlenmiş olanlar dokunabilir. Alemlerin Rabbi tarafından indirilmiştir. Şimdi siz bu sözü (hadis) mi küçümsüyorsunuz?”

Burada Allah, Kur’an için “bu söz (hadis)” ifadesini kullanıyor. Yani inanılacak, güvenilecek ve küçümsenmeyecek tek hadis Kur’an’dır. Çünkü o korunmuştur, tahrif edilemez.

Casiye 45:6’da bu hakikat çok açık ifade ediliyor:
“İşte bunlar Allah’ın ayetleridir ki, sana gerçeğin ta kendisi olarak okuyoruz. Artık Allah’tan ve O’nun ayetlerinden sonra hangi hadise inanacaklar?”

Allah’ın vahyi dururken başka sözlere yönelmek, mantıklı değil. Bu ayet aslında bir uyarı: “Sakın benim sözümden sonra başkasına sarılma.”

Aynı uyarı başka yerlerde de var:
– “O, hangi söze inanacaklar?” (A’raf 185)
– “Bu hadise mi şaşıyorsunuz?” (Necm 59)
– “Allah, sözlerin en güzelini (ahsene’l-hadis) indirdi: Birbirine benzer, tekrar eden bir kitap…” (Zümer 23)

Dikkat et, burada “en güzel hadis” Kur’an olarak tanımlanıyor. O halde hadisler ikiye ayrılıyor:

1. Allah’ın hadisi → Kur’an
2. İnsanların hadisleri → Rivayetler, uydurmalar, hurafeler

Kur’an bize ikinci gruptakilerin güvenilir olmadığını söylüyor. Çünkü onlar Allah’ın garantisi altında değil. İçlerinde doğrular olsa bile, çelişki ve uydurma ihtimali çok yüksek. Nitekim hadis kitaplarında birbirine tamamen zıt rivayetler bulunabiliyor.

En’am 6:114’te Rabbimiz şöyle buyuruyor:
“Allah’tan başka bir hakem mi arayayım? O ki, size Kitabı detaylı olarak indirmiştir.”

Yani din konusunda hakem yalnızca Allah’tır ve detaylı indirilen kitabı bize yetmek zorundadır.

Peki, insanlar neden hâlâ başka sözlere sarılıyor? Zuhruf 43:36-37’de cevap veriliyor:
“Kim Rahman’ın zikrinden (Kur’an’dan) yüz çevirirse, biz ona bir şeytan musallat ederiz, o artık onun yakın dostu olur. Şüphesiz onlar, onları yoldan çıkarırlar, ama onlar doğru yolda olduklarını sanırlar.”

İşte bu yüzden insanlar uydurma hadisleri dinin aslı gibi görüp savunuyor. Çünkü Kur’an’dan uzaklaşınca, yerine başka otoriteler koyuyorlar.

Bütün bu ayetler ışığında sonuç net:
– Allah’ın sözünden sonra başka bir hadise iman etmek, Kur’an’a aykırıdır.
– Kur’an, “en güzel hadis”tir ve korunmuştur.
– İnsanların sözleri güvenilmezdir.
– Ölçü bellidir: Her sözü Kur’an’a vurmak; uyuyorsa almak, uymuyorsa terk etmek.

Allah’ın açık sorusu bize yöneliktir:
“Artık Allah’tan ve O’nun ayetlerinden sonra hangi hadise inanacaksınız?” (Casiye 6)

O halde mesele bir tercih değil, iman meselesidir. Kur’an tek ölçü, tek kaynak, tek güvenilir hadis’tir.

Selam ve esenlik seninle olsun.
aydinorhon.com