Kardeşim, gel birlikte konuyu baştan sona, hem Kur’an hem de günlük yaşam örnekleriyle ele alalım. Bu, özgür irade, kötülük, iyilik ve sonuçlarını bir bütün hâlinde görmemizi sağlayacak.
Kur’an’da Allah, doğru yolu açıkça göstermiştir. Bakara 2:2’de şöyle der:
“Bu, kendisinde şüphe olmayan bir kitaptır. O, takva sahipleri için bir rehberdir.”
Aynı şekilde 2:256’da da:
“Dinde zorlama yoktur. Artık doğru ile yanlış birbirinden ayrılmıştır.”
Bu ayetler, Allah’ın rehberliğini ve insanın seçim özgürlüğünü ortaya koyar. Yani Allah doğru yolu gösterir; iyilik ve kötülük arasındaki seçim insana bırakılmıştır. Özgür irade olmasa imtihan olmazdı; dünya hayatı da bu sınav alanıdır.
Günlük yaşamdan bir örnek verelim: Diyelim ki bir öğrenci sınav için hangi konulara çalışacağını seçiyor. Öğretmen doğru konuları gösteriyor ama seçim öğrenciye ait. Ders çalışırsa başarılı olur, çalışmazsa başarısız olur. Dünya da buna benzer bir imtihan alanıdır; insanlar doğruyu da yanlış yolu da seçebilir.
Bu seçimlerin toplumsal etkileri de büyüktür. Maide 5:32 ayetinde:
“Kim bir cana kıyarsa, bütün insanları öldürmüş gibi olur; kim bir canı kurtarırsa, bütün insanları kurtarmış gibi olur.”
Yani bireysel seçimler toplumu etkiler. Sosyal medya üzerinden düşünelim: Bir kişi doğru bilgi paylaşırsa, toplum bilinçlenir; yanlış bilgi yayarsa, toplumu yanlış yönlendirir. Kur’an rehberliği burada devreye girer; seçim ise insanın kendi özgür iradesine bırakılmıştır.
Ahirette de bu seçimlerin karşılığı vardır. Zilzal 99:7-8’de şöyle der:
“Kim zerre miktarı iyi bir iş yapmışsa onu görecektir; kim zerre miktarı kötü bir iş yapmışsa onu görecektir.”
Yani her davranışın, küçük ya da büyük, hem dünyada hem de ahirette bir sorumluluğu vardır. Nisa 4:123 de bunu pekiştirir:
“Kim Allah’a karşı gelirse, yalnızca kendi aleyhine gelmiş olur; kim O’na itaat ederse, yalnızca kendi lehinedir.”
Modern yaşamda iş dünyasından bir örnek: Bir çalışan haksız kazanç sağlayacak bir yola sapabilir. Bu sadece onu değil, şirketi, müşterileri ve toplumu etkiler. Özgür irade ile yapılan bu seçim, hem dünyada hem de ahirette sonuç doğurur.
Özetle kardeşim, dünya hem iyilik hem kötülükle doludur çünkü insanlar özgür iradeye sahiptir. Kötülük Allah’tan kaynaklanmaz; seçim ve sorumluluk insana aittir. Allah, iyiliği öğütler, kötülüğü yasaklar ve doğru yolu gösterir. Özgür irade ise insanın hem imtihanını hem de sorumluluk bilincini ortaya çıkarır. İyilik seçildiğinde hem topluma hem kendimize fayda sağlar, kötülük seçildiğinde zarar verir; ve tüm bunlar ahirette hesapla neticelenir.
Kardeşim, hayatımız boyunca doğru ve yanlışın rehberliği Kur’an ile verilmiştir; seçimlerimiz ise bizim özgür irademizdedir. Dünya, bu özgür iradenin sınav alanıdır ve her seçim hem bizim hem de toplumsal hayatın sonuçlarını belirler.
Selam ve esenlik seninle olsun.
aydinorhon.com